Узбекистан ги разгледува можностите, добрите и лошите страни за пристапување во Евроазиската економска унија (ЕАЕУ). Ова го објави на крајот на јуни претседателот Шавкат Мирзиојев, говорејќи на седницата на парламентот. Доктор по економија, професорката Дилфуза Рахимова за магазинот „Економски преглед“ објасни какви трговски и транспортни предности ќе се отворат пред Узбекистан доколку републиката влезе во ЕАЕУ.
Студиите покажуваат дека ЕАЕУ се смета за најнапреден проект за интеграција во ЗНД и претставува втора структура во светот по Европската унија во длабочината на регионалната економска интеграција.
Во рамките на Унијата, обезбедена е слобода на движење на стоки, услуги, капитал и работна сила, како и координирана, координирана или униформа политика во клучните сектори на економијата. Клучен приоритет за развој на ЕАЕУ останува обединување на финансиските и економските ресурси на земјите членки, јакнењето на интеграциската интеракција во рамките на Унијата, активната употреба на заедничкиот потенцијал во трговскиот, економскиот, транспортот и комуникацијата и енергетскиот сектор.
За 2016-2018 година вкупниот трговски промет на Узбекистан со земјите од ЕАЕУ заради постигнатите билатерални договори се зголеми за 52%, на 9,65 милијарди долари, што претставува околу 30% од надворешната трговија на Узбекистан.
Република извезува во земјите на Унијата производи во вредност од повеќе од 4 милијарди долари, за 40,4% повисока отколку во 2016 година.
Сега трговијата во рамките на ЕАЕУ учествува со 52,6% од надворешната трговија на Белорусија, 42,8% од Киргистан, 29% од Ерменија, 23% од Казахстан, што укажува на интересот на овие земји за единствен пазар на ЕАЕУ.
Единствен исклучок е Русија, чиј удел, земајќи ја предвид големината на економијата, е приближно 9%.
Во рамките на ЕАЕУ , Казахстан успеа да обезбеди раст на извозот на испораки на пазарот на Унијата во одредени сектори: метали и производи од нив (зголемување од 15,4%), инженерски производи (6,2%), текстил, облека и обувки (28%), дрво и производи од пулпа и хартија (44%).
Учеството на Ерменија во ЕАЕУ исто така му овозможи на Ереван да го зголеми извозот во Русија за 87%, вклучително и земјоделски и прехранбени производи.
Од 2016 година, прометот на надворешно-трговската размена на Киргистан стабилно расте на ниво од над 10% годишно.
Во 2018 година, учеството на земјите членки на ЕАЕУ во вкупниот обем на превоз по железничките патишта за извоз, увоз и транзит на стоки на Узбекистан, изнесува 67%, 71% и 78%, соодветно.
Околу 90% од вкупниот обем на узбечки извозен товар се испраќа преку Казахстан до земјите членки на ЕАЕУ. На крајот на 2018 година, обемот на транзит со железница во Република Казахстан изнесува 17 милиони тони.
Во моментов, транспортот на стока на земјите членки на ЕАЕУ по патни патеки на Република Узбекистан е 648 илјади тони годишно. ''
Примерот на Ерменија покажува дека по влезот во ЕАЕУ во 2015 година, обемот на товарниот сообраќај порасна за 200,7%. Во исто време, транзитниот потенцијал на оваа земја е многу пати инфериорен во однос на Узбекистан.
Во 2018 година, учеството на земјите членки на ЕАЕУ во вкупниот обем на превоз на стока на извоз, увоз и транзит по автомобилски патеки на Узбекистан, изнесуваше 51,4%, 58,2% и 41%, соодветно.
Откако Ерменија се приклучи на ЕАЕУ во 2015 година, трошоците за превоз на стоки по пат и железница се намалија за 18% и 21%, соодветно.
Учеството на Киргистан во ЕАЕУ како полноправна членка помогна да се намалат трошоците за авионските билети за меѓународни летови за 14%, а цената на воздушниот товар за 17%.
Во исто време, заедно со партнерите, транспортната инфраструктура во земјата ќе се подобри, земајќи ја предвид интеграцијата во најважните трансконтинентални меѓународни транспортни коридори што минуваат низ териториите на земјите од Унијата.
Врз основа на горенаведеното, можеме да ги извлечеме следниве заклучоци дека влезот на Узбекистан во ЕАЕУ:
- поедноставени процедури во меѓусебната трговија;
- изземени царински давачки;
- надворешно-трговскиот промет на земјата се зголемува, главно е можен раст кај извозот на овошје и зеленчук;
- се намалуваат трошоците за превоз на стоки;
- вклучени се нови транзитни текови.
Comments